زندگی یک فرد مشهور مطمئناً می تواند تفاوتهای متعددی با انسانهای معمول داشته باشد از این رو زندگی مشاهیر همواره دارای جذابیت خاصی در میان مردم بوده است از سبک زندگی شان تا رفت آمد و حتی خوراکشان. یکی از راههای شناخت مشاهیر تماشا از خانه هایشان و سبک زندگی هایشان می باشد. در خیابانهای با قدمت تهران در محله تجریش خانه ی شخصی قرار دارد که خدمات و فعالیت های زیادی در مسیر پیشرفت و آسایش مردم سرزمین مان انجام داده است.
این فرد، دکتر سید محمود حسابی نام دارد که به پدر علم فیزیک در ایران معروف است. این خانه که اکنون تبدیل به موزه دکتر حسابی شده است بیش از دو دهه به عنوان یکی از مکان های دیدنی تهران میزبان بازدیدکنندگان می باشد.
دیدنی موزه خالی از لطف نیست زیرا از کارها و عادت های روزانه این شخصیت مهم تاریخ معاصر برای رسیدن به موفقیت گرفته تا نحوه چیدمان خانه به صورتی که همه نیازهای همسر نابینایش را فراهم سازد، همه ارزش دیدن دارند. در ادامه با موزه دکتر حسابی بیشتر آشنا می شویم.
ساختمان موزه بیش از ۸۰ سال قدمت دارد این خانه در اوایل دهه ۱۳۰۰ هجری شمسی و در دوران سلطنت پهلوی اول ساخته شد. معماری این بنا را فردی به نام ویکتور که اهل روسیه بود انجام داده است که موفق شد ساخت و ساز آن را تا سال ۱۳۱۰ هجری شمسی به پایان برساند.
از حاج غلام حسین تفرشی در نقش دستیار معمار این ساختمان یاد می شود که به درخواست معز السلطان (پدر بزرگ استاد حسابی) و پسرش سید عباس معز السلطنه این کار را قبول کرده است زیرا آنها می خواستند علی رغم معماری خانه خود توسط یک معمار خارجی خانه حال و هوای ایرانی داشته باشد پس از حاج غلام حسین تفرشی تقاضا کردند تا در کنار ویکتور به ساخت و ساز نظارت کند.
دکتر سید محمود حسابی چهل سال پایانی عمر خویش را در این منزل گذراند و بخش های مختلفی مانند آزمایشگاه ها و کارگاه ها را به ساخت بنا افزود تا پاسخگوی نیاز های علمی ایشان باشد. در حال حاضر زیربنای این ساختمان ۴۰۰۰ متر می باشد و از این فضا بخشی اش به محوطه باغ اختصاص دارد.
این خانه اجدادی از پدر بزرگ به پدر و از او به استاد حسابی رسید. پس از اینکه محمود حسابی در 12 شهریور سال ۱۳۷۱ در بیمارستان دانشگاه ژنو حیات را بدرود گفت و در آرامگاه خانوادگی اش در تفرش دفن شد.
این ساختمان به ایرج حسابی پسر ایشان رسید که به عنوان صاحب خانه، کوشش کرد تا با تاسیس موزه دکتر حسابی، به زنده ماندن یاد پروفسور حسابی کمک کند. در سال 1372 یک سال پس از فوت استاد حسابی، طبقه سوم ساختمان به موزه تبدیل شد و طبقه دوم آن هم به محیطی برای فروش لوازم فرهنگی، کتاب و مجسمه بدل شد.
باغ موزه دکتر حسابی
یکی از بخش‌های مهم موزه فضای باغ است که در بدو ورودی سبز رنگ خانه قبل از داخل شدن به ساختمان موزه قرار دارد. فضای سبز و درختان کهن این مجموعه حاصل سال ها تلاش پروفسور حسابی و همسرشان می باشد. در این باغ درختان و گیاهان کمیابی مانند درخت کاتالپا آفریقای جنوبی، شمعدانی درختی، سرو میوه دار و چندین نوع گیاه دیگر موجود است.
در این باغ چهار آلاچیق وجود دارد که آلاچیق اصلی و بسیار خاص آن محل پذیرایی از مهمانان در فصل تابستان است که دارای قدمتی ۱۲۰ ساله نیز می باشد و بارها توسط خود استاد حسابی مورد تعمیر قرار گرفته است. سه آلاچیق دیگر که دیواره فلزی و شیشه ای دارند در فصول سرد مورد استفاده قرار می گیرند.
حوض هشت گوش باغ به همراه فواره زیبای آن در کنار مجسمه پروفسور حسابی که زیر آن گزیده ای از حیات وی به نمایش در آمده است از دیگر المان های این باغ هستند. در پارکینگ خانه هم می توانید ماشین شخصی سید محمود حسابی و خودرو پسرش ایرج حسابی را مشاهده کنید.
حسابی علاقه بسیار زیادی به پرندگان داشت و به همین خاطر بخشی از محوطه باغ خود را برای نگهداری از پرندگان اختصاص داد که خوشبختانه پس از گذشت سالهای زیاد این بخش هنوز پابرجاست. گونه پرندگانی که در این بخش از موزه نگهداری می شوند شامل بلبل وحشی، عروس هلندی، قناری، قرقاول، مرغ عشق، بلدرچین، سهره، فنچ، غاز، زردپر، قو، طوطی هندی، طوطی برزیلی، مرغ بجنوردی، کبک، کبوتر، مرغ، خروس، مرغ مینا، اردک و سایر پرندگان. پرندگان تنها حیوانات باغ موزه نیستند و جاندارانی مانند سگ های نگهبان بلگیم سپرد، گربه ها ، خرگوش ها و آهو ها نیز در این باغ دل انگیز ساکن هستند.
آثار موزه دکتر حسابی
همان طور که قبلا اشاره کردیم، موزه در طبقه سوم این ساختمان قرار دارد که وسعت آن به ۴۰ متر مربع می رسد. هر چیزی که تصورش را بکنید و به استاد حسابی مربوط باشد در این بخش قرار گرفته است.
از مهم ترین آثاری که در این موزه دیده می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقدیرنامه ها
- سفرنامه ها
- نطق ها و بیانیه ها
- نامه ها و یادداشت ها
- نشان ها، لوح های یادبود
- عضویت ها در مجامع علمی و بین المللی
- اسناد قدیمی، خانوادگی و تاریخی خانواده حسابی
- مکاتبات علمی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی حسابی
مدارک تحصیلی، تخصصی، علمی و فرهنگی حسابی
آثار اجتماعی، سیاسی، ادبی، فرهنگی، علمی و پژوهش های پروفسور حسابی شامل کتاب ها، تالیفات و دست نوشته ها
عکس ها شامل تصاویری از زندگی شخصی، دانشگاهی، سیاسی و فرهنگی استاد از خردسالی، دوره های مختلف زندگی تا آخرین سال های عمرشان
تحقیقات، محاسبات و تصاویری از پژوهش های استاد به ویژه در ارتباط با تئوری «گستردگی بی نهایت ذرات» که از آن را در رو در روی پروفسور انیشتین، فیزیک دان نامی جهان، گذرانده اند.
نمونه هایی از اشیا و وسایلی که پروفسور حسابی، در منزل، مسافرت‌ها و ماموریت ها، پایه گذاری مراکز گوناگون پژوهشی، علمی و محل کار از آنها استفاده می بردند از جمله وسایل کارگاهی، ابزار و تجهیزات فنی، تخصصی و آزمایشگاهی و … می شود.
موزه دکتر حسابی همچنین دارای لوازم شخصی محمود حسابی همچون دفترچه یادداشت، خودکار، شانه عینک، لباس، مسواک وچندین اثر دستی از ایشان.