آموزش تصویری و گام به گام نحوه صحیح استعلام پایان نامه در ایرانداک
دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا برای گرفتن مدرک تحصیلی خود بایستی تحقیقاتی را تحت عنوان پایان نامه در رشته و گرایش تخصصی خود انجام داده و در پایان تحصیلات در حضور اساتید راهنما و داوران هیئت علمی از تحقیقات خود دفاع کنند. از جمله شرایط پذیرش این تحقیقات توسط داوران و دانشگاه، به روز بودن و منحصر به فرد بودن موضوع پایان نامه است. به این معنی که در صورتی که در گذشته محققان دیگری برای موضوع پایان نامه خود تحقیقات مشابهی را انتخاب کرده باشند، موضوع انتخاب شده برای دانشجو قابل قبول نخواهد بود. از این رو دانشجویان بایستی قبل از شروع به انجام تحقیقات و در مرحله پروپوزال نویسی از تکراری نبودن موضوع انتخابی خود اطمینان حاصل کنند. برای تسهیل کار دانشجو در راستای جستجوی پایان نامه‌های گذشته، سامانه یا پایگاهی تحت عنوان ایرانداک پایه گذاری شده است که دانشجویان بایستی پس از انتخاب موضوع و نگارش پروپوزال، موضوع انتخابی خود را در این سامانه به ثبت برسانند تا محققان دیگری هم زمان شروع به تحقیق در موضوع مشابه نکنند. بنابراین دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا برای اطمینان از تکراری نبودن موضوع انتخابی خود می‌توانند به این سامانه مراجعه کنند و موضوعات انتخاب شده تا زمان تحقیق را مشاهده کنند. استعلام پایان نامه در ایرانداک یکی از مواردی است که برای برخی از دانشجویان دشوار است و دانشجویان به اشتباه و بدون یافتن موضوعات مشابه ثبت شده، شروع به انجام تحقیقات تکراری می‌کنند که در نهایت، این موضوعات انتخاب شده مورد قبول اساتید داور قرار نخواهد گرفت. در این مطلب قصد داریم پس از ارائه یک معرفی اجمالی از این پایگاه، به نحوه استعلام پایان نامه در ایرانداک بپردازیم.
ایرانداک چیست؟
ایرانداک یا پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات به منظور ثبت اسناد علمی معتبر ایران و در سال 1347 پایه گذاری شده است. نام این سامانه از روی نام انگلیسی Iranian Documentation Center برگرفته شده است. اسناد و مدارک علمی ثبت شده در این سایت کتب علمی شامل کتاب‌های نگارشی، ترجمه و گردآوری شده، مقالات علمی شامل مقالات نشریه‌ای و مقالات همایشی، طرح‌های پژوهشی و … است. این اسناد نزدیک یک میلیون سند از مدارک علمی و فنی کشور است. ایرانداک همچنین وظیفه ثبت پایان نامه‌های انجام گرفته شده در داخل ایران را به عهده دارد.
پژوهشگاه ایرانداک اکنون دارای 3 پژوهشکده است که کار پژوهش، آموزش و مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه را به عهده دارند. این پژوهشگاه وظایف خود را به کمک بیش از 150 عضو هیئت علمی دانشگاه و کارشناسان متخصص انجام می‌دهد.
این پژوهشگاه دارای پایگاه‌های مختلفی است که مهم‌ترین آنها پایگاه اطلاعات علمی گنج است.
همچنین سامانه معروف همانندجو که برای یافتن میزان مشابهت پروپوزال، پایان نامه و سایر تحقیقات علمی به کار می‌رود، مربوط به سایت ایرانداک است. سامانه همانندجو با اعلام میزان مشابهت سند مد نظر به اسناد ثبت شده پیشین، اعتبار ویژه‌ای به اسناد علمی می‌بخشد.
نحوه استعلام پایان نامه در ایرانداک
همان طور که قبلاً اشاره شد، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا ملزم به ثبت پروپوزال و پایان نامه خود در پایگاه ایرانداک هستند. آیین نامه “ثبت و اشاعه پیشنهاده‌ها، پایان نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی و صیانت از حقوق پدید آوران در آنها”، در تاریخ 1395/09/06 به تصویب رسید. براساس این آیین نامه همه دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری دولتی و غیر دولتی زیر نظر وزارت عتف (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، ملزم به ثبت پیشنهاده یا همان پروپوزال پایان نامه و رساله‌های دانشجویان خود در سامانه ملی ثبت ایرانداک به نشانی sabt.irandoc.ac.ir هستند. همچنین موسسات مذکور بایستی پیش از تایید و تصویب پروپوزال پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکترا، اصالت آنها را با استفاده از سامانه همانندجو به نشانی tik.irandoc.ac.ir که مربوط به سامانه ایرانداک است، مورد تایید قرار دهند. موسسات آموزشی این کار را به دانشجویان واگذار کرده‌اند و دانشجویان بایستی پس از انجام مراحل لازم، تاییدیه پایگاه ایرانداک و سامانه همانندجو را در اختیار دانشگاه خود قرار دهند.
بنابراین دانشجویان در صورتی که بخواهند تکراری نبودن موضوع تحقیق خود را به اثبات برسانند، می‌توانند اطمینان حاصل کنند که پایان نامه‌های پیشین به درستی در این سایت ثبت شده‌اند و با استعلام پایان نامه در ایرانداک می‌توانند از عدم تکراری بودن موضوع خود مطمئن شوند. برای استعلام پایان نامه در ایرانداک چند مرحله وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
گام اول- ابتدا به قسمت پیشینه پژوهش در سایت ایرانداک وارد شوید (برای ورود به بخش مذکور روی این آدرس کلیک کنید).
گام دوم- در صورتی که قبلاً اقدام به عضویت در سایت ایرانداک کرده باشید، می‌توانید در صفحه مشاهده شده با وارد کردن آدرس ایمیل و رمز انتخاب شده وارد پروفایل خود شوید. در غیر این صورت برای عضویت در سایت اقدام کنید (راهنمای عضویت در سایت).
گام سوم- پس از وارد شدن به حساب کاربری صفحه‌ای مطابق شکل زیر برای شما به نمایش درخواهد آمد:
در صفحه مشاهده شده با کلیک بر روی گزینه ثبت درخواست پیشینه، وارد صفحه‌ای می‌شوید که اطلاعات تحصیلی را از شما درخواست می‌کند. در این صفحه بایستی با وارد کردن اطلاعات درخواست شده روی گزینه ثبت و پرداخت هزینه کلیک کنید. لازم به ذکر است که استعلام هر موضوع برای پایان نامه نیازمند پرداخت مبلغی به میزان 15000 تومان به حساب ایرانداک است.
با انجام مراحل فوق نتیجه استعلام ایرانداک به ایمیل شما ارسال خواهد ش