یکی از مهم‌ترین نشانه‌های موفقیت یک پایان نامه خوب تبدیل آن به کتاب یا مقاله است. اغلب محققان به خصوص دانشجویان دکتری علاقه دارند پس از نگارش پایان نامه آن را به مقاله یا کتاب تبدیل کنند تا از مزایای آن بهره مند شوند. در مطالب پیشین در مورد نحوه تبدیل پایان نامه به مقاله توضیحاتی ارائه شده بود و در این مطلب قصد داریم به نحوه تبدیل پایان نامه به کتاب و نکات کلیدی آن بپردازیم.
نکات کلیدی در رابطه با تبدیل پایان نامه به کتاب
• تبدیل پایان نامه به کتاب نیازمند این است که پایان نامه شما موضوع جذابی را برای تعداد کافی از مخاطبان در برگیرد. در حالی که پایان نامه با یک پرسش آغاز می‌شود، یک کتاب همواره با یک پاسخ آغاز می‌شود که اهمیت کتاب را در چشم انداز وسیع‌تری از حوزه تخصصی تحقیقاتی برای همگان واضح می‌سازد و تکامل و تاثیرگذاری آن را در پی خواهد داشت.
• استفاده از برخی قسمت‌های پایان نامه در کتاب نیازمند این است که تحقیقات به طور مداوم و یا به صورت مشارکتی انجام گیرند.
• استفاده از جنبه خاصی از پایان نامه در کتابی با موضوع وسیع‌تر تضمین می‌کند که تحقیق انجام گرفته با تحقیقیات انجام گرفته در کتاب حاضر مشابه و متناسب است. یک کتاب خوب، با همکاری تعدادی از همکاران، نکات ضعف پایان نامه نگارش شده را جهت گسترش دادن تحقیقات انجام گرفته شده مشخص می‌سازد.
• تقسیم پایان نامه به چند قسمت و تبدیل آن به چند مقاله ژورنالی استفاده از شرط بندی برای پایان نامه را مورد محاصره قرار می‌دهد. دلیل آن این است که پایان نامه کار شده را در قسمت‌های کوچک و در مکان‌های مختلفی قرار می‌دهد.
اهمیت انتخاب یک انتشاراتی خوب
نقش انتشارات کتاب برقرار کردن ارتباط بین نویسنده‌ها و خوانندگان است. هنگامی که نوبت به انتشار یک پایان نامه می‌رسد، این ایجاد ارتباط بسیار مهم خواهد بود. بنابراین در نظر گرفتن چشم انداز ناشر و این که چه مسیری را برای انتشارات خود انتخاب کرده است، بسیار حائز اهمیت است. در ارزیابی پیشنهاد چاپ کتاب در یک سطح تحقیقاتی، یک ناشر خوب بایستی سه سوال زیر را از خود بپرسد:
1. آیا حوزه تخصصی تحقیقات به اندازه کافی وسیع است تا بتواند مخاطبان ما( دانشمندان در سطح جهانی) را به خود جذب کند؟
2. آیا کیفیت کار به اندازه کافی بالا است؟
3. آیا کار به واسطه فیدبک گرفته شده از متخصصان قابل ارتقا است تا نقاط ضعف آن برطرف گردد؟
در ورای این سوالات مرکزی، نویسنده‌های بالقوه بایستی اهمیت خاصی به تغییرات مداوم انجام گرفته شده در بازار کتاب‌های آکادمیک بدهند. این تغییرات به خصوص در رابطه با رفتار خوانندگان بسیار حائز اهمیت است. انقلاب تکنولوژی دیجیتال همراه با یک افزایش چشمگیر در تعداد تحقیقات انجام گرفته شده، منجر به تغییر در نحوه تولید، انتشار و تبلیغ کتاب‌های جدید شده است. در این محیط رقابتی، نکته کلیدی “قابلیت اکتشاف” است.
برقراری ارتباط بین نویسندگان و خوانندگان، مستلزم این است که ناشران قابلیت اکتشاف تحقیق را از طریق مسیرهای مختلف تسهیل سازند تا اطمینان حاصل کنند که خوانندگان بالقوه به سادگی می‌توانند کتاب مد نظر را پیدا کنند و به آن دسترسی داشته باشند. نویسندگان می‌توانند این فرایند را با پیروی از چند قانون انگشت شمار هدایت کنند:
• عنوان اصلی کتاب بایستی بتواند به وضوح و بدون مراجعه به سایر اطلاعات کتاب‌شناختی، کتاب مد نظر را برای مخاطب معرفی کند. این عنوان بایستی تا حد امکان کوتاه باشد.
• عناوین فصل‌ها نیز بایستی تا حد امکان واضح و قابل درک باشند.
• خلاصه فصل‌های کتاب می‌تواند برای افزایش ابرداده‌ها در رابطه با کتاب مورد استفاده قرار گیرد.
با وجود موارد ذکر شده شروع به گفتگو و مباحثه با ویراستار یک انتشارات در مراحل پایانی نگارش پایان نامه یا اندکی پس از اتمام دوره تحصیلی به منظور چاپ کتاب، دارای اهمیت بالایی خواهد بود. بحث و گفتگو با سرپرستاران و یا سایر همکاران نیز در این مرحله بسیار مفید خواهد بود. قدم بعدی ارسال پیشنهاد چاپ برای ناشر مد نظر است. در این مرحله بایستی روند بررسی دقیق نیز ارسال شود. کتاب‌های در سطح تحقیقاتی اغلب به عنوان بخشی از یک مجموعه استقرار یافته منتشر می‌شوند. داشتن آگاهی از کتاب‌های موجود در این سری‌ها می‌تواند در هنگام ساختاربندی و پیشبرد مراحل ارسال پیشنهاد کتاب مفید واقع شود.
پس از یک روند بررسی کامل، هیئت تحریریه انتشارات تایید نهایی را برای ادامه کار ارائه می‌دهد و پس از آن یک قرارداد چاپ کتاب بین نویسنده و انتشارات بسته می‌شود. به کمک ناشران و فیدبک گرفته شده، نویسنده می‌تواند بر اساس تحقیقات انجام گرفته در تهیه پایان نامه، شروع به تولید یک نسخه کامل کتاب بکند. با وجود این که ممکن است روند نگارش و انتشار برای کتاب‌های مختلف متفاوت باشد، نکات کلیدی بسیاری برای تهیه نسخه نهایی انتشار کتاب بین انواع کتب مختلف یکسان است. مهم‌تربن کار در این زمینه آن است که فیدبک گرفته شده از مخاطبان خود را دست کم نگیرید.
کارهایی که در روند تبدیل پایان نامه به کتاب نباید انجام شوند.
• به طور کلی یک پایان نامه برای استفاده آینده محققان تازه کار و یک کتاب برای استفاده یک دانشمند به نگارش درخواهد آمد؛ از این رو در تبدیل پایان نامه به کتاب تمام چیزهایی که تنها برای درک بیشتر محققان تازه کار در پایان نامه قرار داده شده است، بایستی از متن کتاب به طور کامل حذف شوند (از جمله این موارد می‌توان به مرور مقالات، روش تحقیق و بحث و نتیجه گیری اشاره کرد).
• محققان تازه کار بدون توجه به استایل نوشتاری، بر روی متن تحقیق تمرکز خواهند کرد؛ این در حالی است که این موضوع در رابطه با مخاطبان کتب صدق نمی‌کند. بنابراین ممکن است نیاز باشد تا برای حفظ و درگیر ساختن خوانندگان کتاب مجبور به نگارش مجدد و گسترده‌تر برخی موضوعات شد.
• یک قدم به عقب بردارید. به روایت کلی کتاب توجه کنید و خود را برای یک ویرایش اساسی در ساختار تحقیق آماده سازید.
• برای وقت مخاطب احترام قائل شوید. در صورت امکان متن تحقیق را ساده‌تر و خلاصه‌تر سازید (پایان نامه‌ها به طور ذاتی حاوی مطالب تکراری بسیاری هستند). طول متن و تعداد کلمات مورد قبول برای چاپ یک کتاب را در نظر داشته باشید.
• زمینه سازی کنید. اگر تحقیقات دارای دامنه محدودی است، یک زمینه بین المللی یا بین رشته‌ای به آن اضافه کنید. این کار به ویژه در بخش مقدمه و نتیجه گیری فصول بسیار کارساز خواهد بود.
کارهایی که در روند تبدیل پایان نامه به کتاب نباید انجام شوند.
• هیچگاه تصور نکنید که یک پایان نامه بسیار عالی که جوایز نفیسی را دریافت کرده است، به طور یقین دارای توان بالقوه برای تبدیل شدن به یک کتاب تحقیقاتی است.
• هیچگاه تصور نکنید که ناشر و یا خواننده کتاب، در نگاه اول با آن به عنوان یک تمرین عملی رفتار کند.
• هیچگاه یک نوشته را به طور هم‌زمان برای بیش از یک انتشارات ارسال نکنید؛ مگر این که قبلاً رضایت آنها را دریافت کرده باشید.
• هیچگاه یک نوشته را قبل از درخواست انتشارات برای آنها ارسال نکنید.
در نهایت گفتگو در رابطه با تحقیقات شما و فرایند تبدیل پایان نامه به کتاب می‌تواند جزء مهمی از مراحل موفقیت آن به حساب آید. این کار می‌تواند به طور فوری توسط همکاران شما در کنفرانس‌ها یا انتشارات انجام بپذیرد و یا به صورت آنلاین و به منظور دریافت شبکه‌های بیشتر، توسط شبکه‌های مجازی انجام گیرد.