هر اثر علمی یا بر مبنای افکار و دستاوردهای خود نویسنده و یا بر پایه نوشته ها و مطالب دیگران است. بدیهی است که اخلاق علمی حکم می کند که مرجع اثری که از آن استفاده شده ذکر گردد تا خواننده به سهولت به آن منبع دسترسی پیدا کنند.
در زیر به انواع روش های رفرنس دهی اشاره می کنیم:
روش رفرنس دهی انجمن زبان مدرن امریکا (MLA)
گاهی نقل مستقیم از گوینده به دلیل اعتباری که به کلام ما می بخشد اهمیت دارد بنابراین در این حالت از روش MLA استفاه می کنیم. در این روش صرفا نام خانوادگی نویسنده و بعد از آن یک فاصله و صفحه ذکر می شود و اطلاعات کتاب شناختی آن منبع نیز در انتهای اثرآورده می شود.
روش شیکاگو
شیوه نامه شیکاگو در داشنگاه شیکاگوی امریکا تدوین شده است. این روش بیشتر در پایان نامه ادبیات فارسی، پایان نامه تاریخ و در کل در پایان نامه علوم انسانی مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش استناد به دو صورت درون متنی و برون متنی هم کاربرد دارد.در حالت برون متنی از یادداشت های ارجاعی استفاده می شود.
به این ترتیب که از اطلاعات مربوط به منابع یادداشت برداری می شود. یادداشت های ارجاعی به دو صورت در اثر استقاده می شوند:
الف- پانویس یا پانوشت: اگر یادداشت های ارجاعی در انتهای هر صفحه ذکر شوند.
ب- پی نویس یا پی نوشت: اگر یادداشت های ارجاعی در انتهای هر فصل یا انتهای اثر ذکر شوند.
در صورت استفتده از یادداشت های ارجاعی، ارائه فهرست منابع دیگر امری اختیاری خواهد بود به خصوص اگر در حالت پی نوشت استفاده شوند.
در این روش مرجع دهی از شماره دهی به منابع استفاده می شود. مرجع دهی از فصل اول و شماره 1 آغاز شده و صفحات قبلی مرجع نمی گیرند.
شماره مراجع بعد از فاصله داخل کروشه قرار میگیرد. اگر در انتهای جمله بود بدون فاصله بعد از آن نقطه قرار می گیرد و اگر در وسط جمله بود بلافاصله بعد از کروشه باید فاصله گذاشته شود.
نیازی به استفاده از القاب دکتر، آقا یا خانم و … و همچنین نیازی به ذکر نام نویسنده نیست.
روش رفرنس دهی ونکوور (vancouver)
این روش از رایج ترین روش های رفنس دهی در ژورنال های آکادمیک و به خصوص علوم پزشکی و بهداشت هستند. این روش توسط کمیته بین المللی سردبیران مجلات پزشکی یا همان گروه ونکوور ( نام جدید این گروه ICMJE) تدوین شده است.
توجه داشته باشید که اگر برای ارائه اثر خود از شما خواسته شد که از روش Uniform استفاده کنید منظور همان روش ونکوور است.
در این روش برای رفرنس دهی از مقاله، نام و نام خانوادگی تمامی نویسندگان به این ترتیب ذکر می شود: نام خانوادگی به شکل کامل، حرف اول نام کوچک و نام میانی به شکل حروف بزرگ و مابقی مطابق رفرنس نویسی انگلیسی ادامه می یابد.
اگر سازمان یا نهاد خاصی نویسنده است به جای نام نویسنده نام سازمان یا نهاد ذکر می شود. برای رفرنس دهی از کتاب هم مطابق مقالات عمل می شود.
روش های مختلفی برای استناد به منابع وجود دارد و ژورنال های مختلف در سراسر دنیا هرکدام از سبک های خاصی استفاده می کنند. روش APA (American Psychological Association)، پرکاربردترین روش در پایان نامه علوم اجتماعی مانند پایان نامه روانشناسی، پایان نامه جامعه شناسی، پایان نامه علوم تربیتی و … و پزشکی است.
این روش در سال 1928 توسط انجمن روانشناسان آمریکا تدوین شده است و آخرین ویرایش آن در سال 2009 بوده است. این روش اگر چه بیشتر توسط ژورنال های خارجی استفاده می شود ولی در ایران بسیاری از دانشگاه ها نیز این روش را به دانشجویان و محققین خود پیشنهاد می کنند.
در این روش نام خانوادگی نویسنده و سال چاپ اثر و در صورت نیاز شماره صفحه داخل پرانتز قرار گرفته و در متن استفاده می شوند. مابقی جزئیات مربوط به منبع در انتها و در فهرست منابع ذکر می شود.